عرق خارشتر: خواص، فواید و مضرات
عرق خارشتر عصاره ی گیاه خارشتر (Rhus coriaria L.) است که از طریق تقطیر برگ‌ها و ساقه‌های این گیاه با آب به دست می‌آید. این عرق در طب سنتی جایگاه ویژه‌ای دارد و برای درمان بیماری‌های مختلفی از جمله مشکلات کبدی، کلیوی، و پوستی استفاده می‌شود.
گیاه خارشتر درختچه‌ای چند ساله است که در مناطق مختلف ایران، به خصوص در نواحی گرم و خشک، می‌روید. این گیاه به نام‌های دیگری مانند علف ترنجبین، دوه تیکانی، و یانداق نیز شناخته می‌شود.
خواص عرق خارشتر:
- سم زدایی: عرق خارشتر به دلیل دارا بودن ترکیباتی مانند تانن، فلاونوئیدها و اسیدهای چرب، به سم زدایی بدن و پاکسازی کبد و کلیه‌ها کمک می‌کند.
- ادرارآور: عرق خارشتر به دلیل خواص ادرارآور خود می‌تواند به دفع سنگ کلیه، رفع عفونت‌های کلیوی، و تنظیم فشار خون کمک کند.
- ضد التهاب: عرق خارشتر به دلیل دارا بودن ترکیبات ضد التهابی، می‌تواند به تسکین درد و التهاب مفاصل، عضلات و روده‌ها کمک کند.
- ضد میکروب: عرق خارشتر به دلیل دارا بودن خواص ضد میکروبی، می‌تواند به درمان عفونت‌های مختلف، از جمله عفونت‌های پوستی و گوارشی کمک کند.
- تقویت سیستم ایمنی: عرق خارشتر به دلیل دارا بودن آنتی‌اکسیدان‌ها، می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با عفونت‌ها کمک کند.
- کاهش قند خون: برخی افراد معتقدند که عرق خارشتر می‌تواند به کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت کمک کند.
- کاهش وزن: برخی افراد معتقدند که عرق خارشتر می‌تواند به کاهش وزن کمک کند. این موضوع به دلیل خواص ادرارآور و سم زدایی عرق خارشتر است که می‌تواند به دفع چربی‌ها و سموم از بدن کمک کند.
کاربردهای عرق خارشتر:
- درمان سنگ کلیه: عرق خارشتر به دلیل خواص ادرارآور خود می‌تواند به دفع سنگ کلیه کمک کند.
- رفع عفونت‌های کلیوی: عرق خارشتر به دلیل خواص ضد میکروبی خود می‌تواند به رفع عفونت‌های کلیوی کمک کند.
- تنظیم فشار خون: عرق خارشتر به دلیل خواص ادرارآور خود می‌تواند به تنظیم فشار خون بالا کمک کند.
- تسکین درد مفاصل: عرق خارشتر به دلیل خواص ضد التهابی خود می‌تواند به تسکین درد مفاصل کمک کند.
- درمان رماتیسم: عرق خارشتر به دلیل خواص ضد التهابی خود می‌تواند به درمان رماتیسم کمک کند.
- درمان اگزما: عرق خارشتر به دلیل خواص ضد التهابی و ضد میکروبی خود می‌تواند به درمان اگزما کمک کند.
- درمان اسهال: عرق خارشتر به دلیل خواص ضد التهابی و قابض خود می‌تواند به درمان اسهال کمک کند.
- تقویت مو: عرق خارشتر به دلیل دارا بودن ویتامین‌ها و مواد معدنی، می‌تواند به تقویت مو و جلوگیری از ریزش مو کمک کند.
طرق مصرف عرق خارشتر:
- عرق خارشتر را می‌توان به صورت رقیق شده با آب یا به صورت چای مصرف کرد.
- میزان مصرف عرق خارشتر به طور کلی 1 تا 2 استکان در روز است.
- بهتر است عرق خارشتر را بعد از غذا مصرف کنید.
نکات:
- اگر باردار هستید یا شیر می‌دهید، قبل از مصرف عرق خارشتر با پزشک خود مشورت کنید.
- اگر به گیاهان دارویی یا ادویه جات حساسیت دارید، قبل از مصرف عرق خارشتر با پزشک خود مشورت کنید.
- مصرف بیش از حد عرق خارشتر ممکن است باعث اسهال، تهوع و استفراغ شود.
مضرات عرق خارشتر و راهکار مقابله با آنها
عرق خارشتر در کنار خواص درمانی متعدد، اگر به طور غیر اصولی و یا بیش از حد مصرف شود، می‌تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد. در ادامه به برخی از این مضرات و راهکارهای مقابله با آنها اشاره می‌کنیم:
مضرات:
1. مشکلات گوارشی:
- اسهال: عرق خارشتر به دلیل طبع گرم و خشک خود می‌تواند باعث تحریک روده‌ها و ایجاد اسهال شود.
- تهوع و استفراغ: مصرف بیش از حد عرق خارشتر می‌تواند باعث تهوع و استفراغ شود.
راهکار:
- مصرف عرق خارشتر را به مقدار متعادل و طبق دستور پزشک یا متخصص طب سنتی انجام دهید.
- عرق خارشتر را به صورت رقیق شده با آب یا به همراه عرق‌های خنک مانند عرق کاسنی مصرف کنید.
- از مصرف عرق خارشتر در معده خالی خودداری کنید.
2. افت فشار خون:
عرق خارشتر به دلیل خواص ادرارآور خود می‌تواند باعث دفع آب و الکترولیت‌ها از بدن شود و در نتیجه افت فشار خون را به دنبال داشته باشد.
راهکار:
- اگر سابقه افت فشار خون دارید، قبل از مصرف عرق خارشتر با پزشک خود مشورت کنید.
- در هنگام مصرف عرق خارشتر، به مقدار کافی آب و مایعات بنوشید.
- از مصرف همزمان عرق خارشتر با داروهای کاهنده فشار خون خودداری کنید.
3. مشکلات کبدی:
مصرف بیش از حد عرق خارشتر می‌تواند باعث افزایش بار کبد و در موارد نادر، آسیب به کبد شود.
راهکار:
- اگر مشکلات کبدی دارید، قبل از مصرف عرق خارشتر با پزشک خود مشورت کنید.
- مصرف عرق خارشتر را به مقدار متعادل و طبق دستور پزشک یا متخصص طب سنتی انجام دهید.
4. تداخلات دارویی:
عرق خارشتر ممکن است با برخی از داروها، مانند داروهای کاهنده فشار خون، داروهای دیابت، و داروهای ضد انعقاد خون، تداخل داشته باشد.
راهکار:
- قبل از مصرف عرق خارشتر، لیست داروهایی که مصرف می‌کنید را به پزشک یا متخصص طب سنتی خود بگویید.
- در صورت مصرف هرگونه دارو، از مصرف همزمان عرق خارشتر با آن دارو بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.
5. حساسیت:
برخی افراد ممکن است به عرق خارشتر حساسیت داشته باشند و علائمی مانند خارش، بثورات پوستی، و تورم را تجربه کنند.
راهکار:
- اگر سابقه حساسیت به گیاهان دارویی دارید، قبل از مصرف عرق خارشتر با پزشک خود مشورت کنید.
- در صورت مشاهده هرگونه علائم حساسیت پس از مصرف عرق خارشتر، مصرف آن را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.
نکات کلی:
- مصرف عرق خارشتر را به طور آهسته و تدریجی آغاز کنید و به مرور زمان مقدار آن را افزایش دهید.
- به دستورالعمل‌های پزشک یا متخصص طب سنتی در مورد نحوه و مقدار مصرف عرق خارشتر توجه کنید.
- در صورت مشاهده هرگونه عوارض جانبی، مصرف عرق خارشتر را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.
طرز تهیه شربت خارشتر و علت نامگذاری آن
شربت خارشتر یکی از نوشیدنی‌های سنتی و پرطرفدار ایرانی است که در فصل گرما طرفداران زیادی پیدا می‌کند. این شربت علاوه بر طعم دلچسب، خواص درمانی بسیاری نیز دارد. در ادامه به طرز تهیه شربت خارشتر و علت نامگذاری آن می‌پردازیم.
طرز تهیه شربت خارشتر:
مواد لازم:
- 1 لیوان عرق خارشتر
- 1/2 لیوان شکر (یا به مقدار دلخواه)
- 3 لیوان آب
- گلاب (به مقدار دلخواه)
- یخ (به مقدار دلخواه)
طرز تهیه:
- عرق خارشتر، شکر و آب را در یک ظرف مناسب مخلوط کنید.
- مخلوط را روی حرارت ملایم قرار دهید و هم بزنید تا شکر حل شود.
- بعد از اینکه شکر حل شد، شربت را از روی حرارت بردارید و بگذارید خنک شود.
- سپس گلاب و یخ را به شربت اضافه کنید و مخلوط کنید.
- شربت خارشتر را در لیوان‌های دلخواه بریزید و از آن لذت ببرید.
نکات:
- می‌توانید از زعفران دم کرده نیز برای خوشرنگ‌تر شدن شربت استفاده کنید.
- اگر طعم شیرین دوست ندارید، می‌توانید مقدار شکر را کم کنید یا از عسل به جای شکر استفاده کنید.
- برای اینکه شربت خارشتر طعم گس کمتری داشته باشد، می‌توانید از عرق خارشتر که چند روز در یخچال مانده است استفاده کنید.
علت نامگذاری خارشتر:
نام “خارشتر” به دلیل خارهای تیزی است که روی ساقه و برگ‌های این گیاه وجود دارد. این خارها به قدری تیز هستند که میتوانند باعث خارش و سوزش پوست شوند.
نام‌های دیگر خارشتر:
علف ترنجبین، دوه تیکانی، یانداق، و سنا از جمله نام‌های دیگر گیاه خارشتر هستند.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.